Gottlob Frege (1848-1925), mantık tarihinin en önemli figürlerindendir. O, bu alanda Kopernik devrimi gerçekleştirmiştir; Kant’ın Aristotelesçilerin mantıkla ilgili bilinmesi gereken her şeyi ortaya koydukları iddiasını çürütmüştür; bunu Begriffsschrift (Kavram Yazısı) adlı çalışmasıyla başarmıştır. Begriffsschrift, 1879 yılında yayımlanmıştır. Bu kitabın yayımlanması, mantık tarihinde bir dönüm noktasıdır; “sembolik mantık” ya da “matematiksel mantık” olarak da adlandırılan modern mantığın doğuşudur. Söz k

Mantık konuları işlenirken Kur'an'dan örnekler verme çabası, İslam mantık tarihinde neredeyse sadece Gazali tarafından yapılmış, ama bu yaklaşım geleneksel eğitim kurumlarımızda yüzyıllardır okutulan klasikleşmiş mantık kitapları da dâhil olmak üzere pek sürdürülüp geliştirilmemiştir. Adından da anlaşılacağı üzere, bu kitabın farklarından biri, kıyas konuları da dâhil olmak üzere, örneklerin olabildiğince Kur'an'dan verilmesidir. Kitabın bir başka farkı da -yine adında da gözüktüğü üzere- klasik mantık ve i

İslam geleneğinde genellikle önermeler ve hükümleri (kazâyâ ve ahkâmuhâ) başlığı altında ele alınan iki önerme arasındaki mantıksal ilişkiler konusunu, bu ikinci kitapta, mantıksal içerme ve eşdeğerlik bakımından yorumlamaya çalıştık. Öte yandan Müslüman mantıkçıların Aristoteles'in basit kıyas sistemini kabul edip, daha da geliştirdiğini biliyoruz. İşte yine bu eserimizde Müslüman Dünyada kullanılmış basit kıyas mantığını, Batılı Ortaçağ formülasyonundan ayrı olarak, yeni, basit bir formülasyonla kurmaya ç

Doğru düşünme ilmi olan mantığın en önemli amacı, insanın akla uygun şekilde düşünmesini ve davranmasını yani tüm düşünce ve davranışlarında insanın tutarlı olmasını sağlamaktır. Çünkü mantık bilimi, mantıklı düşünmenin kural ve kaidelerini tespit eder. Mantıklı düşünme, doğru veya tutarlı düşünmedir. Doğru veya tutarlı düşünme ise ortaya konulan fikrin ya da çıkarımın akla yani bir anlamda mantık ilkelerine uygun olmasıyla mümkün olabilir. Pratik anlamıyla ise mantık insana, açık seçik düşünmeyi, düşündükl

Şihabüddin Sühreverdî el-Maktül, İslam düşüncesinin XII. yüzyıldaki en dikkat çekici simalarından biridir. İslam düşünce ekollerinden biri olan İşrâkîliğin kurucusu olan Sühreverdî, aslında felsefi serüveninin başında bir Meşşâî’dir. O, sistemini başta Meşşâîlik olmak üzere zamanında geçerli felsefi anlayışları kendi bakış açısıyla analiz ederek geliştirmiştir. Kesin olmamakla birlikte otuz sekiz yıl gibi kısa bir hayat yaşamış olsa da Sühreverdî ardında birçok eser bırakmıştır. Meşşâî tarzda kısa adlarıyla

Bugün geleneksel mantık dediğimizde zihnimizde oluşan disiplin, Aristoteles'in kurduğu, Megara ve Stoa okullarının da farklı bir çerçevede ele aldığı, Yunanlı Aristoteles şarihlerinin ve İbn Sînâ başta olmak üzere orta çağ mantıkçılarının ve sonrakilerinin kendilerine özgü bir şekilde bu temel üzerinde geliştirdiği mantık sistemlerini kastediyoruz. Geleneksel mantık önemli oranda modal bir mantığı da içerisinde barındırır. Ancak günümüzde modal mantık klasik olmayan mantıklara dâhil edilebilmektedir. Klasik

İslam dünyasının ilk filozofu olarak bilinen Kindi Aristoteles'in mantık eserleriyle ilgili bir takım çalışmalar yapmakla beraber asıl mantık çalışmaları Muallimi Sani olarak isimlendirilen Farabi ile başlamıştır. Farabi'den sonra İslam dünyasının yetiştirdiği en önemli mantıkçı İbn Sina olmuştur. Hem Farabi hem de İbn Sina Aristoteles'in eserlerini son derece iyi bir şekilde incelemiş onlarla ilgili şerhler yazmış bağımsız ve özgün eserler ortaya koymuş lardır. Müslüman filozoflar Mantık ilmini ele alırken

Mantık, doğru düşünmenin kaidelerini ortaya koyan ilimdir diye tarif edilir. Düşüncemizin normal işleyişini Psikoloji ilmi anlatmaktadır. Ancak duygu ve irade olayları mantığı ilgilendirmez. Şu halde duygu ve irade olayları dışarda kalarak, sade zihin olayları üzerinde yaptığımız araştırmalarla, düşünmenin ilmini yapmış oluyoruz. Mantığın Psikoloji ile ilgisi işte bu noktada kendini göstermektedir; çünkü zihnin hakikate ulaşmak gayesiyle ne yolda işletilmesi gerektiğini bilmek için, onun kendiliğinden nasıl

Özellikle 18. yüzyıldan sonra ulema batı'nın bilimsel, teknolojik, felsefi, ekonomik v.b. yönlerden islam dünyasından daha ileride olduğunun farkında olmaya başladı. karşılaştıkları bu yeni dünya, kendi dünyalarında bir takım sorunlara neden olmaktaydı. bu sorunların giderilmesine yönelik çeşitli çalışmalar yapıldı. Özellikle fikri planda yapılan çalışmalar, beraberinde, islam dünyasında tartışmalara neden oldu. Elinizdeki bu eser, bu tartışmaların ana hattını belirlemeye yönelik kavramsal ve kuramsal bir ç

İnsanın değişmez doğasını oluşturan 'bilmek' ne demektir? Bu sorunun yanıtı, insanın bizzat 'bilmesini' düşünme konusu yaparak çözümlemekle mümkündür. İlkçağlardan bu yana birçok düşünür bu soru ile ilgilenmiş, bilmenin düşünmeye konu yapılması sonucu insanın nasıl bildiğini inceleyen, mantık adını verdiğimiz bir düşünme bilimi, bir sayma ve ölçme bilimi ortaya çıkmıştır. Böylece bilgeler, bilmenin yöntemini ortaya çıkarınca kendisine, doğaya ve tüm varlığa ilişkin bilgisini yeniden gözden geçirmeye başlamı

Her ilmin başka bir kültüre aktarılması ve o kültürün rengine bürünmesi belli bir süreçle olduğu gibi, felsefe ve onunla birlikte gelen mantık ilminin de İslam düşüncesine nakledilmesi ve bu düşünce yapısı içerisinde konumlanarak kendi geleneğini oluşturması, belli bir süreç içerisinde olmuştur. Bunun sonunda, hem felsefe ve mantık İslam düşüncesinden, hem de İslam düşüncesi felsefe ve mantık ilminden bir takım şeyler almış ve kendi bünyelerine yerleştirmişlerdir. Biz bu çalışmamızda, sadece mantık ilmini

İnformel Mantık,mantığın dar anlamda formel/biçimsel sınırlılıklarından ve felsefecilere özgü bir alan olmaktan çıkartılıp,herkes tarafından anlaşılabilecek ve yararlanılabilecek biçimsel olmayan bir yöntem ve dille ifade edilmesidir.O sadece felsefi düşünce ve araştırmalarda değil,gündelik hayat sorunlarıyla karşılaşıldığında da herkesin aklını ve dilini iyi kullanabilmesine yardımcı olmayı amaçlayan nispeten son zamanlarda gelişmiş bir mantık yaklaşımıdır. İnformel Mantık,1960lardan itibaren Batı dünyasın

İnsanoğlu nun en büyük özelliklerinden birisi düşünmesidir. İnsanın çok eskiden beri bir de düşünen varlık diye tarif edilmesi, bu temelli özelliğinin ifadesidir. Mantık, düşünmenin kanunlarını inceleyen bir saha olması itibariyle, bildiğimiz kadarıyla ikibin beşyüz yıllık bir geçmişe sahiptir. Kurulduğundan beri, diğer araştırma sahalarına göre çok büyük değişme ve ilerleme göstermiş olmamakla beraber, mantık ın da tarihi içinde geçirdiği bir tekâmül seyri vardır. Her araştırma sahası, her ilim kendi ta

Gayesi kurallarına uyulduğunda zihni, yanlışa düşmekten korumak şeklinde belirlenen mantık ilminde yanlış kavramının önemli bir yer tuttuğunu görmekteyiz. Zihnimizi yanlışa düşmekten koruyacağız, ama yanlış nedir, hangi sebeplerden dolayı yanlışa düşmekteyiz, en çok işlenen yanlış türleri nelerdir ve bu yanlışlardan nasıl korunabiliriz? Zihin mantık kurallarını sıkça ihlal etmekte midir; ediyorsa hangi maksatlarla onları kullanmaktadır? gibi sorular bizi bu çalışmayı yapmaya şevketti. Bu soruları sormanın