Sergüzeşt, Sami Paşazade´nin en kayda değer eseridir. Kendisinden önceki sınırlı roman çalışmalarına göre bir değişme, sıçrama noktası olmuş ve bir bakıma Servet-i Fünun romanını hazırlamıştır. Roman, Dilber adlı bir esir kızın hikayesini anlatır. Kafkasya´dan getirilen Dilber´in İstanbul´da bir aileye satılmasıyla başlar ve çaresiz bir aşkın hüznüyle sona erer.

Osmanlı Türkçesini öğrenmeye, okumaya ve sevdirmeye yönelik hazırlanan ve bir dizi kitaptan oluşan özel seriye yeni kitaplar eklendi... Hatıralar - Sami Paşazade Sezai (İki Dil (Alfabe) Bir Kitap - Osmanlıca-Türkçe)

Esirlerden ikisi on altı on yedi yaşlarında Kafkasya'nın iki parlak güzel kızıydı. Üçüncüsü tahminen sekiz dokuz yaşlarında bir küçük esirdi ki, saçlarıyla kaşlarının arası biraz yakınca, ağzı gayet küçük, yuvarlak olan omuzlarına göre beli incecik, hele o siyah gözlerde zekâ parıltısı sonsuz bir güzellik gösterirdi.

Evinden ve yurdundan acımasızca koparılan küçük Çerkes kızı Dilber bir esir gemisine bindirilerek İstanbul`a getirilir ve bir konağa satılır. Bu konak artık, küçük Dilber`in yeni zindanıdır... Samipaşazade, 1888`de yayınlanan Sergüzeşt romanında, o yıllarda rağbet gören "esaret" konusunu işlemiş ve esaretin insanlık dışı olduğunu gözler önüne sermeye çalışmıştır. Roman, alınıp satılan, oradan oraya sürüklenip horlanan bir genç kızla onu ezen, hakir gören zengin tabaka arasındaki çelişkiler üzerine kurgulanı