Anadolu'da Selçuklular zamanında başlayıp Osmanlılar döneminde daha da yaygınlaşan tasavvuf ve tarîkatların önde gelen şahsiyetlerinin, sözlü faaliyetlerin yanı sıra mensuplarını eğitmek için “tarîkatnâme”, “mi‘yâr-ı tarîkat”, "hurde-i tarîkat”, “âdâb-ı tarîkat" ve "erkânnâme" gibi isimler altında mânevî terbiyenin usûl ve esaslarını, inceliklerini içeren eserler kaleme aldıkları bilinmektedir. XV. asrın meşhur sûfî şâirlerinden ve Kâdiriyye'nin Eşrefiyye kolunun müessisi İznikli Eşrefoğlu Abdullah Rûmî'nin

Her gün İki kaşının arasından Geçen yüreğim Yağmur toprağa koşar Ben sana Hüzünlü heyelanlar başlar Göçer yüreğim Gökyüzüne ev yapmışım Mendillimle Bulutlar kıskanır beni Yağmurlar ıslatır beni Güllere kavuşamam Dikenlere geçer yüreğim

Tasavvufta nefsin yedi mertebesine göre değişen hâllere etvâr-ı seb'a adı verildiği ve bu terimin daha çok Halvetiyye mensupları arasında yaygın olduğu bilinmektedir. Bundan dolayıdır ki mezkur tarikata mensup şeyhler, sâlikin mânevî yolculukta nefis mertebeleri ile ilgili ihtiyaç duyduğu husus- ları açıklamak üzere etvâr-ı seb'a adıyla pekçok eser kaleme almışlardır. İşte böylesi eserlerden birisi de 18 asır Halvetî-Gülşenî şeyhlerinden Edirneli Ahmed Müsellem Efendi'nin, mürşidi ve kayınpederi Pî

Şeyh Muhammed Vefâ Efendi, 18 asır sûfî-şâirlerinden olup, Edirne'lidir. Halvetî-Gülşenî şeyhi Pîr Hasan Sezâyî Hazretlerinin torunu, şâir-hattât Şeyh Ahmed Müsellem Efendi'nin oğludur. Velî Dede Dergâhı'nda babasından sonra posta oturmuştur. 1212/1797'de vefat etmiş ve babasının tür- besine defnolunmuştur. Kaleme aldığı nutuklarında Vefâ mahlasını kullanan Muhammed Vefâ Efendi'nin, hadîse dair Hadâiku's-Salât ile Pîr Sezâyî'nin Dîvân'ını intihâb yoluyla tahmis ettiği Nüzhetü'l-İhvân adlı eseri vard

Hocazâde Ahmed Hilmi, son dönemde sûfî tabakâtı sa- hasında kaleme aldığı eserlerle adından söz ettiren edip ve âriflerdendir. Erzincan Eğin (Kemaliye)'lidir. Tahsilini İstan- bul'da yapmıştır. Müderrislik vazifesinin yanında müfettişlik görevinde de bulunmuştur. Tasavvufta Nakşbendîlik yolun- dan nasiplenmiş olup, soyu Halvetiyye'nin ikinci pîri Seyyid Yahya Şirvânî Hazretlerine ulaşmaktadır. Hadîkatü'l-Evliyâ ile Ziyâret-i Evliyâ adlı eserlerinin devrin pâdişâhı Sultân II. Ab- dülhamid'in takdirin

Üniversite yıllarında hayal edilen ancak bir türlü yazmaya fırsat bulunamayan, on yıla yakın bir zamandır ise hazırlanan bu çalışma, Mesnevihan Es'ad Dede'den Mesnevi ve Gülistan, Şeyhülislam Mûsa Kazım Efendi'den Varidat okuyan, Sühreverdi şeyhi Sa'di-i Şirazi'ye, Nakşi şeyhi ata Efendi'ye, Melami-Hamzavi şeyhi Osman Kemali Efendi'ye ''şeyhim'' ve Şah-ı Nakşbend Hazretlerine ''Efendimiz'' diyen, Hatifi istehani'nin tasavvufi tevhidi, Yûnus'un bestelenmiş nutukları, Osman Şems Efendi'nin ''döne döne'' redif

Ayet, hadis, salavat, tesbih ve zikirlere bizzat tarikat müessesi pirler tarafından tertip edilen dua ve tesbihlerin ilavesiyle tarikatlara göre oluşan evrad yahut ahzab kitaplarının olduğu malumdur. Seyyid Abdülkadir Geylani, Seyyid Ahmed Rifai, Seyyid Ahmet Bedevi, Seyyid İbrahim Desuki, Şeyh Ebu'l Hasan Ali Şazeli, Şeyh Şihabüddin Sühreverdi ve Şeyh Sa'düddin Cebavi Hazretlerinin vird yahut hizbleri bunlardan ilk akla gelenlerdir. İşte böylesi evradı bulunan pirlerden birisi de 17. asrın önde gelen sufi

Nasrettin Hocanın fıkraları, ince manalı esprilerdir. Hatta bu fıkraları birer mazmun olarak kabul edebiliriz. Çünkü bu nükteler, dolaylı olarak çağrışımlar yapacak kelimeler kullanılarak bir düşünce anlatmaya dayanan edebi bir sanatın malzemesidirler. Nasrettin Hoca, daima tebessüm eden nurani yüzüyle her an aramızda yaşayan her sözü ve işaretiyle bize huzur ve neşenin yolarını gösteren bir öğretmen gibidir. İçinde yaşadığı çevreyi ve aralarında yaşadığı insanları iyi gözlemlemekte, zeki ve tedbirli davr

Hoca Ahmed Yesevî ile hikmetler saçn, Mevlana ile semâeden, Yunusla aşa gelip ilahiler söleyen, HacıBektaşıVeli ile hoşöünü zirvesine çıan, HacıBayram-ıVeli ile sevgi deryasıa dalan ve Dede Korkutla bilgeleşn Tük-İlam medeniyeti, Hoca Nasreddin ile tebessü etmiş güeçyüüügötermişir. O, yerine göe bir alim, bir derviş bir yöetici, bir imam, bir tücar, bir esnaf, bir aile reisi, bir çcuk kıacasıbir din ve halk adamıı. Onun hedefi insanlarıkımadan, incitmeden mizah yoluyla eğtmek, iyiye, doğuya ve güele yöeltme

O şehrin felek-veş iki kutbu var N´ola rif´ati olsa gerdun-medar Birisi enis-i dil-i aşıkan Birisi sezayi-i mu-ciz beyan Ziyaret edip ibtida anları Sevindim görüp tekyede canları Cenab-ı Enis´in alıp himmetin İşitdim Sezayi ile sobetin Cihanın gamından bulup rahatı Ederlerdi kabr içre can sohbeti Gam-ı alemi terk edip bizlerle Komşular sözü ikisi bir yere Alıp neş´esin alem-i vahdetin İçerlerdi camın dem-i vahdetin Dedim bana bir cam Allah için Derunumdaki ateşin ah için Dediler bu mey-

Her gün İki kaşının arasından Geçen yüreğim Yağmur toprağa koşar Ben sana Hüzünlü heyelanlar başlar Göçer yüreğim Gökyüzüne ev yapmışım Mendillimle Bulutlar kıskanır beni Yağmurlar ıslatır beni Güllere kavuşamam Dikenlere geçer yüreğim

Tasavvuf kitaplarında, tasavvuf tarihlerinde adı geçmeyen Nasrettin Hoca, imamlığı ve kadılığının yanı sıra büyük bir gönül ustası, velidir de. O, latifeleriyle tasavvufi hakikat ve tasavvufi ahlakı telkin etmek ve öğretmek istemiştir. Bu görüş, gerçek Nasrettin Hoca nüktelerini, sahtelerinden ayırmak için şaşmaz bir düstur ve ölçü olsa gerektir. Yesevi için hikmetler, Mevlana için ney ve sema, Yunus için ilahiler ne ise Nasrettin Hoca için de latife ve nükte odur. Nasıl ki Yesevi’den hikmetleri, Mevlana’

Hocazade Ahmed Hilmi İstanbul ve civârında mağfiret toprağına defnedilmiş olan büyük velîlerle tarîkat-ı aliyye´den Halvetiyye ve Şa´bâniyye şeyhlerinin biyografilerini ve onların en yüce menkıbelerini ihtiva etmektedir. Şeyh Ebu´l-Vefâ (k.s) Hazretleri´nin Mübârek Türbesini Ziyâret Emir Buhârî (k.s) Hazretleri´nin Mübârek Türbesini Ziyâret Sünbül Sinân (k.s) Hazretleri´nin Mübârek Türbesini Ziyâret Mevlânâ Şeyh İbrahim Halebî-i Hanefî (k.s) Hazretleri´nin Mübârek Türbesini Ziyâre Hüsâmeddin Uşşâ

XVIII. yüzyılın büyük mutasavvıf şairlerinden Hasan Sezayi, Tekke edebiyatının önde gelen isimlerindendir. Sezayi'nin şiirleri, üslup ve ifade bakımından kusursuz denecek derecededir. Sezayi, tasavvufi bilgiler ve mazlumlardan şiirlerinde ustalıkla faydalanmıştır. Sezayi, aynı zamanda Gülşeniyye tarikatının Sezaiyye kolunun kurucusudur. Tekke ve Divan Edebiyatları hususiyetlerine vakıf olan ve gazelleri ile büyük şöhret kazanmış bulunan Hasan Sezayi tezkire sahibi Salim'e göre de Osmanlılar'ın Hafız-ı Şir

Nasreddin Hoca'nın fıkraları, ince manalı esprilerdir. Hatta bu fıkraları birer mazmun olarak da kabul edebiliriz. Çünkü bu nükteler, dolaylı olarak çağrışımlar yapacak kelimeler kullanılarak bir düşünce anlatmaya dayanan edebi bir sanatın malzemesidirler. Nasreddin Hoca, daima tebessüm eden nurani yüzüyle her an aramızda yaşayan her sözü veişaretleriyle bizehuzurve neşenin yollarını gösteren bir öğretmen gibidir. İçinde yaşadığı çevreyi ve aralarıda yaşadığı insanları iyi gözlemlemekte, zeki ve tedbirli da