Fikret’i sadece devri ve çevresi ile izaha imkân yoktur; zira o devirde ve çevrede yetişenlerden hiçbiri Tevfik Fikret’e benzemez. Fikret’te yalnız kendine has bir şey vardır ki, o da bir sanat eseri gibi işleyerek “şahsiyet” haline getirdiği mizacı ve karakteridir. Mehmet Kaplan Mehmet Kaplan’ın 1943 yılında kaleme aldığı Tevfik Fikret’in Şiiri başlıklı doçentlik tezine dayanan bu eserin ilk baskısı 1946’da Tevfik Fikret ve Şiiri ismiyle yapılmış; 1971’de ise genişletilerek Tevfik Fikret: Devir - Şahsiyet

Şiir Tahlilleri 1’in devamı olan ve Cumhuriyet dönemi şairlerinin eserlerine yoğunlaşan Şiir Tahlilleri 2 ile Mehmet Kaplan, yeni Türk şiirini bütünüyle işlemiş olmaktadır. Eserde yer alan bazı isimler şiiri bırakmış veya şiirleri unutulmuş olmakla birlikte bu tür güncel eserlerde, o isimlerin de yer alması kaçınılmazdır. Kaplan, birinci ciltte kullandığı yöntemini bu eserinde de devam ettirmiştir. Mehmet Kaplan’ın denemelerinde yer alan başka şiir tahlilleriyle birlikte ele alındığında, onun yaşadığı günün

Türk dili ve kültürü üzerinde söz söyleyenler, ayrı kanaat ve ilkelerden hareket etmenin tabii neticesi olarak ayrı neticelere varmaktadır. Ayrı ilkeleri belirleyen temel unsurlar arasında Türk kültürünün kaynakları, İslâm dininin Türk toplumunun yapısına etkileri ve Batılılaşma meselesinin boyutları gibi önemli konular vardır. “Eşyayı kullanma ve ona hâkim olma tarzı” şeklinde tarif edilen kültür, birçok yerde ancak dil sayesinde ifadeye bürünmekte ve manalar kazanmaktadır. Bu noktada dili kültürden, kültü

Mehmet Kaplan, 1952 yılında yayımladığı Şiir Tahlilleri kitabı ile metin tahlili alanında ilk ciddi araştırmayı yapmıştır. Fuad Köprülü, Ali Nihad Tarlan ve Ahmet Hamdi Tanpınar’ın öğrencisi olarak onların Türk şiirine farklı bakış açılarını birleştiren ve Batılı metin tahlili yöntemlerini tanıyıp, önce “Tevfik Fikret” adlı doçentlik tezinde uygulayan Mehmet Kaplan, sonunda yeni Türk şiirinin tarihçesini metin tahlilleriyle ortaya koymuştur. O günden beri defalarca basılan kitap, alanın örnek eseri olarak g

Tanpınar, şiiri, hayatının başlıca ihtirası ve meşgalesi yapmış bir insandı. Hikaye, roman, deneme, tenkit ve edebiyat tarihi gibi nesir nevilerinde oldukça bol eser vermesine rağmen, şiirleri bunlara nisbetle az sayıdadır. Bu onun şiir sanatına nesirden daha az ehemmiyet vermiş olmasından değil, bilakis, en yüksek sanat telakki ettiği şiir sahasında son derece titiz olmasından ve mükemelliyeti en üstün değer tanımasından ileri gelir. O, hayatı boyunca güzel ve mükemmel şiirler yazmayı düşünmüştür. Mehmet K

Bugün bütün ileri Batı ülkelerinde olduğu gibi Türkiye'de de lise ve üniversite edebiyat dersleri metin tahliline dayandığı halde, ilmi usullere göre, öğretmenlere ve öğrencilere metin tahlilinin nasıl yapılacağını örnekleri ile gösteren bir kitap yazılmamıştır. Bu sahada ilk ciddi araştırmayı 1952 yılında yayımladığı Şiir tahlilleri (1) adlı kitabıyla Prof. Dr. Mehmet Kaplan vermiştir. Tanzimattan Cumhuriyete kadar yazılmış çeşitli şiir örneklerini inceleyen bu eser yayınevimiz tarafından basılmıştır.Prof.

Türk dili ve kültürü üzerinde söz söyleyenler, ayrı kanaat ve ilkelerden hareket etmenin tabiî neticesi olarak ayrı neticelere varmaktadır. Ayrı ilkelere belirleyen temel unsurlar arasında Türk kültürünün kaynakları, İslâm dininin Türk toplumunun yapısına etkileri ve batılılaşma meselesinin boyutları gibi önemli konular vardır.Eşyayı kullanma ve ona hâkim olma tarzı şeklinde tarif edilen kültür, bir çok yerde ancak dil sayesinde, ifadeye bürünmekte ve mânalar kazanmaktadır. Bu noktada dili kültürden, kültür

Belli tarihî-edebî dönmelerin hemen bütün eserlerinde ortak kahraman olarak yer alan, küçük farklarla ayrılsalar bile temelde aynı özellikler taşıyan kişiler bu eserde tipler olarak verilmekte ve edebî verimlerde aldıkları şekiller, kazandıkları yeni özellikler ve muhtevalar açıklanmaktadır. Eserin bir diğer özelliği Türklerin girdikleri yani medeniyet alanlarıyla beraber tiplerin değiştiğini de vurgulamasıdır. Ele alınan tip ve eserler şunlardır: Oğuz Kağan-Oğuz Han Destanı, Yenisey mezar taşları, Göktürk

Bir Türkiye'de lise ve üniversitelerde okutulan edebiyat dersleri, metin tahliline dayanan bir programa göre yürütülmektedir. Ancak ilmî usullere göre metin tahlilinin nasıl yapılacağını örnekleri ile gösteren, öğretmen ve öğrencilere rehber olabilecek kitaplar yok denecek kadar azdır.Prof. Dr. Mehmet Kaplan memleketimizde bu sahada çalışan ilim adamlarının başında gelmektedir. 1952 yılında yayımladığı Şiir tahlilleri kitabı bu sahada yapılmış ilk ciddi araştırmadır. Yayınevimiz bu çalışmaları Tanzimattan C

Prof. Dr. Mehmet Kaplan'ın Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar adı altında 3 cilt olarak derlenen bu makaleleri onun 1939-1986 arası araştırma ve incelemelerini bir araya getirmektedir. Fuad Köprülü'nün öğrencisi olan Mehmet Kaplan, onun edebiyat tarihi meselelerine getirdiği inceleme metodunu, dikkati asıl edebi esere çevirmek suretiyle aşmıştır. Seçme, değiştirme ve yeniden inşa etme yoluyla çıkan edebi eser, kendisini meydana getiren gerçekten veya unsurlardan farklıdır ve edebi eser bunlara irca edil

Bir Türk felsefesi yoktur, fakat bir edebiyatı vardır ve bu edebiyat duygular, hayaller ve semboller vasıtasıyle Türk milletinin hayat karşısında aldığı tavrı, yani Türk'ün insan, kainat, toplum, din hakkındaki görüşlerini canlı bir şekilde ifade eder. Felsefe, doğuda ve batıda efsanelerin, dinlerin ve edebi eserlerin yorumundan doğmuştur. Eğer, bir Türk felsefesi yaratıla-caksa bunun kaynağı, hiç şüphesiz Türk edebiyatı olacaktır. Türkler, edebi eserler vücuda getirmişler ve severek okumuşlardır ama onları

Şiir Tahlilleri Fin devamı olan ve Cumhuriyet dönemi şairlerinin eserlerine yoğunlaşan Şiir Tahlilleri II ile Mehmet Kaplan Türk şiirini bütünüyle işlemiş olmaktadır. Eserde yer alan bazı isimlerin şiiri bırakmış veya şiirleri unutulmuş olmakla birlikte bu tür güncel eserlerde, o isimlerin de yer alması kaçınılmazdır.Mehmet Kaplan birinci ciltte kullandığı yöntemini bu eserinde de devam ettirmiştir.Mehmet Kaplan'm denemelerinde yer alan başka şiir tahlilleriyle birlikte ele almdığmda, onun yaşadığı günün şi

Bu kitapta, Türkiye'nin eskimeyen davalarını bulacaksınız. Memleketimizin medeniyet, kültür, sanat, din, dil meseleleri ile her adımda karşı karşıya gelecek, düşünecek ve yakın mazi ile hal arasında sürekli bir mukayese, değerlendirme imkanına sahip olacaksınız. Cumhuriyetten önceki neslin, Cumhuriyete yön veren neslin, Cumhuriyet neslinin yani bugünkü neslin duyuş ve düşüncelerinin nabzını, günah ve sevaplarını önünüze seren Nesillerin Ruhu dünkü buhranlarımızdan bugünkü buhranlarımıza geçişi anlatıyor. Ba

Mehmet Kaplan'm 1943 yılında sunduğu doçentlik tezi olan Tevfik Fikret adlı bu eserin ilk baskısı 1943'de yapılmış; 1971'de ise genişletilerek ikinci baskısı yayımlanmıştı. Servet-i fünun edebiyatının en önde gelen şairini bütün cepheleri, özellikle eseri ve şahsiyeti ile tanıtan kitap, yıllardan beri üniversitelerimizde okutulmakta; Tevfik Fikret ile beraber Servet-i fünun şiiri için de daima başvurulan bir kaynak eser olarak değerini korumaktadır. Devrinde olduğu kadar ölümünden sonra da gerek şahsiyeti,

Ömrü boyunca yazarak düşünmeyi bir çalışma metodu olarak benimsemiş ve tavsiye etmiş olan Prof. Dr. Mehmet Kaplan'ın diğer kitaplarına girmemiş yazılarından oluşan Edebiyatımızın içinden''in bir devamı sayılacak Edebiyatımızın Bahçesinde Dolaşırken'de yazdığı edebî yazılardan elli altı tanesi bir araya getirilmiştir. Bu kitaptaki yazıları, metin tahlilleri, edebî ve fikrî eserlerin tahlili ve tanıtılması, yazar ve eserleri mukayeseli olarak ele alan yazılar, te-matik yazılar, mukayeseli edebiyat yazıları, k

Edebiyatımızın İçinden , Prof. Dr. Mehmet Kaplan´ın muhtelif tarihlerde dergilerde yayımlanmış yazılarından meydana gelmektedir. Mehmet Kaplan, Türk edebiyatını bir bütün olarak gören bu yazılarında açık ve samimi bir üslupla edebiyatımızın çeşitli meselelerine eğilmektedir. Yunus´tan günümüze kadar yetişmiş ve eser vermiş yazarlarımızın bazan şahsiyetleri, bazan üslupları, bazan da eserleri üzerinde tahlili bir gözle duran yazar, tesbitleri ve hükümleri ile edebiyat tarihimize ışık tutmaktadır. Kitabın kro