Tasavvuf sosyolojisi, tasavvuf ilminin muhatabı olan sûfînin yaşadığı hâlin ya da yaşamsal eylemin hayata yansıyan yüzüdür. Bu sosyoloji, “Rabbimiz Allah’tır” deyip O’nun dilediği istikâmette kendisini terbiye edip yaşayanların hayatında görülen gerçeklerdir. Sûfînin yaşadığı hayata Hakk’ın dışında insan ve başka hiçbir gücün istek ve emirlerinin müdahalesi söz konusu değildir. Sûfînin Allah’ın ilmiyle şekillenen hayatından “dünya” ve “ahiret” ayrımı yoktur. O, Hak’tan aldığı marifet hakikati doğrultusunda sadece Rabbinin dileğince yaşamayı gaye edinir. Sûfî, Allah’ın kendisi için belirlediği hayat istikametini hangi zaman diliminde, hangi şartlarda ve hangi coğrafyada yaşarsa yaşasın aynı teslimiyet ve samimiyetle yerine getiren kişidir. O, içinde yaşadığı toplumun geçmişten gelen ve günlük yaşanan kültür, inanç, inanış ve yaşam biçiminden etkilenmez. Hangi toplumda yaşarsa yaşasın yalnızca Hakk’ın kendisinden dilediği hayatı yerine getirmek çabasındadır. Bu çalışmada gayemiz, tasavvuf ilminin hayat anlayışını ilahiyat ilimleri ve diğer ilimlerden ayıran vasıflarını ortaya koymanın ötesinde sadece Hakk’ın dilekleriyle yaşayan bu ilmin müntesipleri olan sûfîlerin yaşamış oldukları yalın, saf, mâsivâdan arınmış hayatlarını sûfî ilminin neşvünema bulduğu ilk dönemden itibaren yaşanan örnek hayatlarla okura sunmaktır. Onların yaşadığı hayatın örneklerini okura doğru bir şekilde aktarmaya çalıştık. Bu araştırmada şu hakikatin farkına vardık ki her dönemde sûfînin yaşadığı hayat, Allah’ın Kur’an da insanlardan yaşamalarını dilediği hayatın asli hâli ve Hz. Peygamber’in yalnızca Kur’anî olan hayatının yaşanmış gerçeğidir.