Selçuklu sultanı Alparslan ve Melikşah’ın
veziri, büyük devlet adamı Nizâmülmülk;
kurduğu idari teşkilat ve toplumsal düzen ile
tarih sahnesinde sarsılmaz bir yere sahiptir.
Selçukluların siyasi, askeri ve toplumsal her
manada güçlenmesinde Nizâmülmülk’ün
kabiliyetinin ve zekâsının etkisi olmuştur.
Sultan Melikşah için kaleme aldığı
Siyasetname, onun devlet yönetimine dair
ufkunu gösteren en güzel örneklerdendir.
Siyasetname kitapları devlet yöneticilerine
nasihat ve tavsiye niteliği taşımakla beraber,
aynı zamanda devletin nasıl işleyeceğine,
aksayan taraflarına, alınması gereken
tedbirlere, müesseseler için yapılması gerekli
düzenlemelere dair o dönemi aydınlatan
ayrıntılı bilgiler verir. Nizâmülmülk’ün bu
eserinde de, Selçuklu Devleti içinde yaygınlık
kazanan Bâtınî-Râfızî kaynaklı hareketler
hakkında değerlendirmelerin yanı sıra,
sultanların ve büyüklerin hayatlarına dair az
bilinen hikâye ve haberler yer alır. Siyasi ve
toplumsal düzen konusunda geçmiş toplumları
ve bugünü değerlendirerek geleceğe dönük
fikirler sunar.