Tarihte yazılmış birçok kıymetli hikmet kitabını okumak
bana nasip oldu. Sadi Şirazî’nin Bostan ve Gülistan’ını, Ataullah
İskenderî’nin Hikemu’l Ataiyye’sini, Muhasibi ve İbnu’l
Kayyım el-Cevziyye gibi kıymetli âlimlerin eserlerini, nasihat
kitaplarını okudum. Bu kitaplardaki hikâyeleri okurken bazen
çoğu yerinde tavsiyeler bazen de eksiklikler gördüm. Mesela;
Şirazî’de; düşmanının yüzüne gülümse, bir fırsatını bulur da
pazın kuvvetlenirse anasını ağlatırsın denilmekte idi. Bu tür
tavsiyeler hem hikmetten uzak hem de şahsiyetli bir Müslüman’a
ters olan şeylerdir. Düşmana dost gibi davranmak, erdemli
insanın yapacağı iş değildir. Hikmetlerin ve hikâyelerin
aslında anlattıkları bir gerçek olmalıdır. Peki nedir o gerçek?
O hikâyenin anlattığı doğru ise neden doğrudur yanlış ise neden
yanlıştır? Hikâye aslında hangi kaynaktan beslenmektedir,
hangi sözü esas almıştır? Bunun da bahsedilmesi lazımdır.
Çünkü hikâyeler ve masallar aslında olmamış şeylerdir ve
içinde birçok yalan barındırır. O adam yaşamamıştır, başından
geçen olay tam öyle değildir, ama bu hikâye edilerek bir hakikat
vurgulanmak istenir. Gerçek olmayan bir kurgu ile yani
bir yalan ile bir gerçek anlatılabilir mi? Bu meseleyi dostlarla
uzun uzun tartıştık. Niyetimizi halis tutup yanlış yapıyor isek
Allah’tan af dileriz.