Bu çalışma Hicri III. yüzyılın önemli fakihlerinden biri olan Ebû Saîd el-Berdeî’nin fürû-ı fıkıh ve usûl-i fıkha ilişkin kitaplarda kaydedilen görüşlerinden yola çıkarak Hanefî mezhebinin kurumsallaşmasındaki rolünü incelemektedir. Berdeî’nin mezhebe yaptığı en önemli iki katkıdan ilki, fürû ve usûle ilişkin ilkelerinin tespitine yönelik ortaya koyduğu çabadır. Diğer katkısı Ebü’l-Hasen el-Kerhî ve Ebû Tâhir ed-Debbâs gibi Hanefî mezhebine damgasını vuran fakihleri yetiştirmiş olmasıdır. Bu ve benzeri fakihler sayesinde, usûl ve fürû cihetiyle mezhebin dayandığı ilkeler netleşmiş, böylelikle mezhebin imkânları dışına çıkılmadan yeni meseleler çözümlenebilmiştir. Mezhep imamı ve öğrencilerinin, sayısı on binleri bulan ferʻî/tekil meselelerde ortaya koydukları görüşlerin dayandığı ilkeler ve bu görüşlerin birbirleri ile olan irtibatı, bu fakihlerin yürüttüğü tahrîc faaliyetiyle vuzuha kavuşmuştur. Hanefî usûlü tahrîc yoluyla inşa edilmiştir ve bu alanda oluşturulan literatür de bu faaliyetin bir ürünüdür.

Çalışma, Berdeî’nin bir taraftan bu alandaki rolünü izah ederken diğer taraftan usûl-i fıkha ilişkin bazı görüşlerinden yola çıkarak hicri III ve IV. yüzyıllarda mezhep fakihlerinin Muʽtezile ve diğer fırkalarla irtibatına ilişkin tahliller yapmış, böylelikle fıkıh tarihinin önemli bir sürecinin aydınlatılmasına katkı sağlamıştır.